Φαγητό στην Μύκονο και άλλα τινά

Ο φίλος Δημήτρης δεν είναι μόνον blogger ούτε μόνον επαγγελματίας του κλάδου του...
Είναι, πρωτίστως, Μυκονιάτης, με γνώση για τον τόπο του και με αγάπη γι' αυτόν! Αγάπη, που καλύπτει ολόκληρο το φάσμα της ιστορίας και της γεωγραφίας του νησιού, των ανθρώπων του, των δραστηριοτήτων του... Κι η αγάπη, στην περίπτωση αυτή, όπως και σε κάθε περίπτωση, ξεκινάει από πόνο και ψάξιμο και - σπουδαίο εξ ίσου αυτό - καταλήγει στο μοίρασμα!
Μόλις προχθές ο Δημήτρης έκανε μιαν ενδιαφέρουσα ομιλία στην Μύκονο, στο πλαίσιο του προγράμματος εκδηλώσεων Aegean cuisine - Η Αιγαιοπελαγίτικη κουζίνα, και το κείμενο της ομιλίας του δημοσιεύεται πλέον στο blog του, εδώ...
Είναι γνώστης του αντικειμένου ο Δημήτρης και, κυρίως, μιλάει από πρώτο χέρι για πράγματα, που έχει δοκιμάσει, που έχει μαγειρέψει κι ο ίδιος!

Από το κείμενο αυτό θα πάρω την αφορμή, όμως, να εκφράσω κι εγώ ορισμένες σκέψεις, ευρύτερες, γιατί στο κάτω-κάτω το θέμα της Ελληνικής κουζίνας έχει τις αναλογίες του και στην υπόλοιπη κοινωνία μας... Δεν είναι ξεκομμένη η αντιμετώπισή της από τις υπόλοιπες παθογένειές μας!
Το πρώτο ζήτημα, λοιπόν, που πρέπει να υπογραμμισθεί είναι πως Ελληνική κουζίνα υπάρχει - αν μη τι άλλο, γιατί μια εθνική κουζίνα, στην βάση της, δεν είναι τίποτ' άλλο παρά το μαγείρεμα τοπικών προϊόντων με τρόπους εύκαιρους για έναν συγκεκριμένο τόπο, με συγκεκριμένες ανάγκες, σε μια συγκεκριμένη εποχή. Και, δόξα τω Θεώ, τοπικά προϊόντα έχουμε, τα οποία αφαλώς και μαγειρεύουμε με διαφορετικούς τρόπους και διαφορετικά παντρέματα, ανάλογα με τις ιστορικές περιόδους και τις επαφές με άλλους ανθρώπους, άλλους λαούς - κατακτητές ή όχι - άλλα ήθη και έθιμα.
Το ίδιο ισχύει και για τα νησιά του Αιγαίου, που πάντα είχαν τα προϊόντα τους - λίγα ή πολλά, ταπεινά ή ευγενή - και πάντα είχαν τους τρόπους τους ΚΑΙ σ' επαφή να έρχονται με άλλους λαούς και πολιτισμούς ΚΑΙ να μπολιάζουν και να πλουτίζουν, με την επαφή αυτή, τον δικό τους πολιτισμό, τις συνήθειες, την καθημερινή ζωή.
Το ζήτημα, λοιπόν, είναι τι συμβαίνει σήμερα και πόσο αξιοποιούμε, αλλά και προβάλλουμε, αυτήν την κουζίνα. Μερικές φορές την απαξιώνουμε ή την περιφρονούμε, αρνούμαστε την ύπαρξή της και την αξία της, από άγνοια ή ξιππασιά ή για ευκολία.
Ωστόσο, μια τοπική κουζίνα, πέρα από την όποια διατροφική αξία της, είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας, στοιχείο, που μας δένει με τον τόπο μας, ψηφίδα στον πολιτισμό μας... Κι επειδή ζούμε σε μιαν οικονομοκεντρική εποχή, να πούμε πως έχει - μπορεί, δηλαδή, να έχει - ΚΑΙ οικονομική αξία, χαρακτηριστικά μεγάλη, ειδικά σε τουριστικές χώρες, όπως η Ελλάδα, και, ακόμη ειδικότερα, σε τόπους, που προσελκύουν μεγάλους αριθμούς τουριστών, όπως η Μύκονος.
Αναγνωρίζοντας ότι υπάρχει κι ότι αξίζει η Ελληνική, η Αιγαιοπελαγίτικη, η Μυκονιάτικη κουζίνα, κάνουμε ένα πρώτο βήμα προς την συστηματική καλλιέργεια και ανάδειξη τοπικών προϊόντων. Η ενέργεια αυτή, με την σειρά της, μπορεί να δημιουργήσει οικονομικές δραστηριότητες από αυτές, που επανασυνδέουν τους κατοίκους και, μάλιστα, τους νέους, με τον τόπο τους κι αυτό είναι κάτι, που πρωτίστως έχουν ανάγκη τα νησιά μας. Οι οικονομικές δραστηριότητες, που δεν έχουν άμεση σχέση με τον τουρισμό και δεν περιορίζονται από την δική του εποχικότητα, μπορούν, μαζί με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις, να κρατήσουν κόσμο και τον Χειμώνα στα νησιά, να διατηρήσουν την ζωντάνια, την κίνηση, την ζωή την ίδια, που απαιτείται, ώστε αλυσιδωτά να ακολουθήσουν κι άλλες δαστηριότητες οικονομικού ή εμπορικού ενδιαφέροντος.
Ο τουρισμός είναι ασφαλώς σπουδαία οικονομική διέξοδος για την Ελλάδα και τις τοπικές κοινωνίες. Η συνοχή και η συντήρηση των κοινωνιών αυτών, όμως, καθώς και αυτός τούτος ο κοινωνικός χαρακτήρας τους, δεν ευνοούνται από οικονομικές δραστηριότητες με καθαρά εποχικά χαρακτηριστικά, που, μάλιστα, ωθούν τα μέλη των κοινωνιών να απομακρύνονται τον Χειμώνα από τα πατρογονικά τους και να ερημώνουν τα πάντα.
Κι ο ίδιος ο τουρισμός, πάντως, μπορεί να ωφεληθεί τα μέγιστα από την αξιοποίηση μιας τοπικής κουζίνας και την προβολή της ως ιδιαίτερου στοιχείου του τόπου και του πολιτισμού του. Πάνω σε τέτοια αυθεντικά, λαϊκά και αυθόρμητα, στοιχεία στηρίχθηκε αρχικά η τουριστική ανάπτυξη της Ελλάδας - ακόμη και της ίδιας της Μυκόνου - και, αν αυτά τα στοιχεία ατονήσουν, σβήσουν ή χαθούν τελείως στο πέρασμα του χρόνου, δεν αποκλείεται μακροπρόθεσμα να χαθεί ένα σπουδαίο ατού της τουριστικής μας ισχύος.
Με λίγα λόγια, η Μυκονιάτικη κουζίνα, που μας ενδιαφέρει στο πλαίσιο αυτού του blog, μπορεί να μπολιαστεί με ξένες ιδέες και επιρροές, ώστε να προσαρμοσθεί στις σύγχρονες ανάγκες και απαιτήσεις. Τα τοπικά Μυκονιάτικα προϊόντα μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν με νέους τρόπους - πρωτότυπους ή και εισαγόμενους. Αυτά είναι φυσιολογικά και αναγκαία για κάθε είδους ζωή και εξέλιξη, αλλά, όσο στην βάση τους θα διατηρείται ο τοπικός τους χαρακτήρας, τόσο θα αυξάνεται η ελκτική τους δύναμη από τουριστική άποψη.
Στοιχεία διεθνισμού και, μάλιστα, στείρου διεθνισμού, μπορεί να βρει κανείς παντού στον κόσμο και ειδικά σε τεχνητούς τουριστικούς παραδείσους, πρόσφατης κατασκευής, δίχως ιστορία και παρελθόν, δίχως αναφορές σε παράδοση και φόρτιση ιστορική, δίχως εσωτερική, διαχρονική, γοητεία...
Γαλλική κουζίνα μπορεί να γευθεί με άνεση σε πολλά μέρη στον κόσμο... Και ίσως νάναι καλύτερη, κι ίσως νάναι και πιο φθηνή...
Αιγαιοπελαγίτικη, Μυκονιάτικη, κουζίνα, όμως, με ντόπια υλικά και πατροπαράδοτους τρόπους - έστω εκσυγχρονισμένους, κακό δεν είναι διόλου! - δεν θα μπορεί να βρει... Κι είναι στο χέρι μας, στο χέρι των Μυκονιατών, να γίνει αυτό ένα ακόμη από τα στοιχεία, που θα μετατρέψουν τον ξένο σε επαλαμβανόμενο τουρίστα, θα τον κάνουν να επιστρέφει τακτικά στην Μύκονο!..